احترام نوروز در اسلام هر چند که به مذهب شیعه منحصر نیست، اما چنان در میان شیعیان فراگیر است که حتی روایاتی از امامان شیعه در بزرگداشت نوروز نقل شده است. برای مثال علامه مجلسی در "السماءوالعالم" از امام صادق(ع) حدیثی را بدین مضمون نقل میکند: "در آغاز فروردین، آدم آفریده شد و آن روز فرخندهای است برای طلب حاجتها و برآورده شدن آرزوها و دیدار پادشاهان و کسب دانش و زناشویی و مسافرت و داد و ستد. در آن روز خجسته بیماران بهبودی مییابند و نوزادان به آسانی زاده میشوند و روزیها فراوان میگردد."مجلسی همچنین حدیث دیگری را درباره نوروز نقل میکند که منتسب به امام کاظم(ع)است و آن این که "این روز بسیار کهن است. در نوروز خداوند از بندگان پیمان گرفت تا او را پرستش کنند و برای او شریک قائل نشوند و به آیین فرستادگانشان درآیند و دستورشان را بپذیرند و آن را اجرا نمایند و آن نخستین روزی است که آفتاب بدمید و بادهای بار دهنده بوزید و گلهای روی زمین پدید آمد و هم جبرئیل بر پیامبر نازل شد و نیز روزی است که حضرت ابراهیم(ع) بتها را شکست و هم پیامبر(ص)، حضرت علی(ع) را بر دوش خود گرفت تا بتهای قریش را از خانه کعبه بینداخت.
در روایات اسلام؛ نوروز روزی است که جبرئیل بر حضرت محمد(ص) نازل شد، روز غدیر خم است، و روز ظهور حضرت صاحبالزمان(عج) خواهد بود. در اعتقادات کهن ایرانی روزی است که آفریدگار از خلقت جهان فارغ میشود و روز آفرینش انسان است.
واژهی عید؛ در قرآن کریم تنها یک بار در آیهی 114، سورهی مائده آمده است: «عیسی ابن مریم گفت بارالها! ای پرودگار، تو ما از آسمان مائدهای فرست تا این روز برای ما و کسانی که پس از ما آیند، روز عید مبارکی گردد و آیت و حجتی از جانب تو برای ما باشد، که تو بهترین روزی دهندگانی.»
عید؛ خود مصدری است مانند «عود» به معنای «بازگشتن» و به همین مناسبت، سالگردها و یادبودها را «عید» گویند. البته، این نامگذاری به یادبودهای خوش وتوأم با شادمانی اختصاص دارد. «عید» روزی است که در آن سود و منفعتی به دست بیاید و در شرع مقدس اسلام، روزهای «اضحی» و «فطر»؛ عید نامیده میشوند. که در «عید اضحی» قربانی، و در «عید فطر» زکات فطره مطرح است. نیز میتوان گفت، عید آن روزی است که در آن نماز ویژهای برگزار کنند، یا روزی است که مجمعی در آن فراهم آید، و یا آن که عید روزی است که خلق از ماتم به شادمانی(عود) کنند، یا روزی است که زندانیان را از زندان رها کنند، و یا کودکان را از مکتب بیرون فرستند، یا روزی است که تفاوتی میان درویش و توانگر نباشد، یا آن که (عید) روز شریف و ارجمندی میتواند باشد.
امام صادق(ع) میفرماید: «چون نوروز شود، غسل کن و پاکیزهترین جامههای خود را بپوش و به بهترین بویهای خوش خود را معطر گردان. پس چون از نمازهای پیشین و پسین و نافلههای آن فارغ شدی، چهار رکعت نماز بگذار. یعنی هر رکعت به یک سلام و در رکعت اول بعد از حمد ده مرتبه اناانزلنا و در رکعت دوم بعد از حمد ده مرتبه سوره قل یا ایهاالکافرون و در رکعت سوم بعد از حمد ده مرتبه قل اعوذ برب الناس و قل اعوذ بربالفلق را بخوان و بعد از نماز به سجدهی شکر برو و دعای نوروز را بخوان: «هذا الذی فضله و کرمته و شرفته و عظمت خطره ...» (شرح کامل دعا و اعمال وروز در کتاب مفاتیحالجنان آمده است.)
همان طور که مشاهده میشود این روز نیز چون اعیاد اسلامی با غسل کردن، پوشیدن جامهی نو و معطر گردیدن به بویهای خوش و روزه داشتن آغاز میشود، ضمن آن که نمازی مشابه نمازهای سایر اعیاد اسلامی دارد.
نماز عید نوروز
نماز عید نوروز مشتمل است بر قرائت سوره حمد و سورههای قدر، کافرون، توحید، فلق و ناس و بسیار شبیه به نمازی است که ضمن آداب و اعمال روز جمعه و همین طور اعمال روز عید غدیر خم وارد شده است. از آن جا که قرائت سورهی قدر در نماز عید نوروز توصیه شده است، میتوان دریافت که عید نوروز نیز چون دیگر اعیاد اسلامی با نزول برکات و آیات الهی همراه بوده است. تاکید بر قرائت سورههای کافرون، توحید، معوذتین نیز میتواند اشاره به درخواست دفع انواع شرور و بدیها داشته باشد.
دعای عید نوروز
دعای مخصوص عید نوروز با درود و صلوات بر رسول اکرم(ص) و آل او و اوصیا و همهی انبیا و رسولان آغاز میشود آن گاه با فرستادن درود بر ارواح و اجساد ایشان ادامه مییابد. در این دعا آمده است: (هذا الذی فضله و کرمته و شرفته و عظمت خطره) این فراز با اندکی جابجایی در کلمات در دعای مخصوص ماه مبارک رمضان، ماه نزول قرآن نیز آمده است.